Signaleren en Agenderen

Tekst hier invullen...

A: Signaleren van trends en ontwikkelingen

In het afgelopen semester zijn verschillende onderwerpen aan bod gekomen. Een onderdeel dat het meest aan bod is gekomen en waar ik zelf het meeste mee bezig ben geweest is het overleg binnen een veiligheidsteam zoals het ROT (Regionaal Operationeel Team). Het ROT is een team van ketenpartners binnen de veiligheidsregio die overleg moeten plegen bij een incident dat zich voordoet vanaf een GRIP-Niveau 2. Het ROT overlegt met de ketenpartners in het overleg over het verzamelen en verwerken van informatie. Binnen een ROT zijn verschillende functies aanwezig, hieronder staan ze op een rijtje:

• Operationeel Leider
• Informatiemanager
• Algemeen Commandant Politie
• Algemeen Commandant Brandweerzorg
• Algemeen Commandant GHOR/ Geneeskundige zorg
• Algemeen Commandant Bevolkingszorg
• Algemeen Commandant Defensie
• Crisiscommunicatieadviseur

Ik ben er in dit semester achter gekomen dat gevaarlijke situaties die zich voordoen helaas niet te voorkomen is. Wat het ROT  probeert is het effect van de situatie die zich voor doet zo klein mogelijk te houden, ze houden zich dus bezig met de effectbestrijding. Na wat onderzoek en research is te zien dat gevaarlijke situaties zich de laatste jaren steeds vaker voordoen. Denk bijvoorbeeld aan gijzelingen en de opkomst van het terrorisme. Volgens de AIVD (Algemene Inlichtingendienst- en Veiligheidsdienst) hebben zich tussen januari 2004 en januari 2021 132 aanslagen in de westerse wereld voorgedaan met als hoogtepunt 69 aanslagen tussen begin 2015 en eind 2017. Denk bijvoorbeeld aan de aanslag op Charlie Hebdo (Parijs, 07-01-2015) en de aanslag op concertzaal Bataclan (Parijs, 13-11-2015). Aanslagen kunnen qua grootte verschillen. Bij de Bataclan waren bijvoorbeeld 130 mensen om het leven gekomen en 350 gewonden gevallen. In Nederland kennen wij de aanslag van de Tramschutter in Utrecht waar vier doden en zes gewonden vielen. Veiligheid begint steeds lastiger te regelen. Nou is een aanslag zoals op de Bataclan een groot voorbeeld en kan het ook kleiner worden bekeken zoals een brand die uitbreekt binnen een woonwijk of een openbaar gebouw. In 2019 waren er in Nederland 2019 64.879 branden geweest. Een jaar later in 2020 was dit aantal gestegen naar 66.657 branden. Wat ik wel opvallend vind is dat de schade van de branden minder was. In 2019 was de schade van de branden op tot zo'n 248 miljoen en in 2020 was dit 225 miljoen.

Incidenten doen zich dus steeds vaker voor en ook het ROT moet in de meeste veiligheidsregio's vaker ter plaatse komen bij een incident die zich voor doet. Er kan gesteld worden dat de veiligheid lastiger te waarborgen is. Wat bijvoorbeeld via de brandschade is te zien is de beheersing van de incidenten. De beheersing van bijvoorbeeld branden lijkt in de afgelopen jaren makkelijker geworden door de apparatuur wat zich steeds verder ontwikkeld. Door bijvoorbeeld speciale warmte camera's te gebruiken bij de brandweer is de mogelijkheid om van buitenaf te kijken hoe de brand zich in een gebouw ontwikkeld. Ook kan de brandweer makkelijker mensen redden die bijvoorbeeld slechter ter been zijn door preventiemaatregelen. Hierbij kan gedacht worden aan het brandveilig maken van woningen en instellingen waar ouderen verblijven. In 2018 waren er 30 fatale woningbranden met daarbij 33 doden in totaal. Omdat de veiligheid zich elk jaar weer verder ontwikkeld is dat ook te zien in de cijfers. In 2019 waren er namelijk 21 fatale woningbranden met daarbij 22 doden.

Als ik terugga naar het ROT is te zien dat deze over het algemeen vaker bij elkaar moeten komen. Dit komt omdat de incidenten zich blijven voordoen. Ik denk niet dat dit tegen te houden is. Er kan beter gekeken worden naar de effectbestrijding ervan. Naar mijn weten heeft de veiligheid zich rondom incidenten in Nederland in de laatste jaren in positieve zin ontwikkeld. Nederland staat namelijk op plek 20 van landen waar de veiligheid het beste is geregeld ter wereld.

B: Op de agenda krijgen

Bij de simulatie die gespeeld moet worden ben ik zelf crisiscommunicatieadviseur. Wat vaak voorkomt is dat je bij een overleg gemakkelijk in een tunnelvisie terecht kan komen. Als je bijvoorbeeld een Algemeen Commandant Politie speelt ben je makkelijk gericht op je eigen taak. Je houdt dan makkelijk je eigen onderdelen in de gaten en vind dat deze voor jou prioriteit hebben. Wat ik heb gemerkt in het afgelopen semester is dat je als crisiscommunicatieadviseur een advies moet uitbrengen naar je zogenaamde "collega's van het ROT". Omdat ik niet gelijk een rol heb die naar één bepaalde kant trekt kan ik gemakkelijk het overzicht houden. Ik heb door welke acties en onderdelen prioriteiten hebben en in welke volgorde acties uitgevoerd moeten worden. Als adviseur heb ik makkelijker door welke punten prioriteit hebben op de agenda. Waar ik wel achter ben gekomen is dat het belangrijk is om te laten weten dat je met alle actoren waarmee je aan tafel zit bezig bent en dat je bij het op de agenda krijgen van punten een realistische volgorde hebt. Binnen een ROT heeft iedereen zijn/haar onderdeel. Het is belangrijk om te laten merken dat iedereen gelijk is en dat er niemand is die voorgetrokken wordt.

Naast het geven van advies binnen het ROT regelt mijn rol ook de communicatie naar de buitenwereld toe. Ik zou moeten gaan kijken bij de simulatie welke informatie wel en niet vertelt moet worden naar de buitenwereld. Inmiddels weet ik dat berichten die je naar buiten brengt tijdens een incident/ramp/crisis het beste kort en bondig kunnen zijn. Dit omdat je dan duidelijkheid geeft naar de mensen en actoren waarvoor het bericht bedoeld is. Wat ik geleerd heb is dat de Operationeel Leider eindverantwoordelijke is en ook de laatste doorslag geeft over welke acties eerst gaan. Het enige wat ik kan doen is een advies uitbrengen, vervolgens is het aan de Operationeel Leider om hier iets mee te doen. Ondanks dat de Operationeel Leider de leiding heeft en eindverantwoordelijk is zijn wij in het ROT allemaal gelijk aan elkaar. Het is niet zo dat er een bepaalde Algemeen Commandant is die meer te zeggen heeft dan de anderen aan tafel. Je moet het samen doen en je moet samen het incident zien te beheersen met de onderwerpen die je samen op de agenda zet.

Tijdens de lessen kwam het voor dat wij als groep gingen oefenen met een simulatie. De informatiemanager had bepaald informatie en gooide deze informatie open op tafel. Wat mijn taak op dit moment was is om te gaan kijken of iedere actor zich bezighoudt met datgene wat bij zijn/haar taak hoort. Terwijl de simulatie werd gespeeld kwam het voor dat er ontwikkelingen gaande waren rondom het incident wat we speelden. Het viel me op dat er verschillende onderwerpen terecht kwamen bij actoren waarvan ik het gevoel had dat ze daar niet bij hoorde. Dit heb ik aangegeven en door mijn inbreng hierop verliep de rest van de simulatie redelijk soepel en hield iedere betrokken actor zich bezig met de taak die hem/haar toebehoorde.